Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego ? 21 lutego

21 lutego na całym świecie świętuje się Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Został on ustanowiony przez UNESCO 17 listopada 1999 roku. Samo ustanowienie tego święta nie byłoby niczym nad wyraz specjalnym ? wszak mamy wiele różnych, mniejszych i większych, ?świąt?, które nam o czymś przypominają ? gdyby nie to, że wynikło ono z zamieszek, które miały miejsce w 1952 roku. Wtedy to pięciu studentów uniwersytetu w Dhace zginęło podczas demonstracji mającej na celu uświadomienie społeczności statusu języka bengalskiego.

Niektóre języki są silne i mają ugruntowaną pozycję na świecie ? jak angielski czy hiszpański. Inne ? m.in. irlandzki albo białoruski ? wydają się niszowe, a niewielu ludzi ma świadomość ich naturalnego istnienia. W Irlandii bowiem zamiast języka irlandzkiego używa się lokalnej wersji języka angielskiego, a na Białorusi oficjalnym językiem urzędowym jest język rosyjski, jako dominujący język dawnego Związku Radzieckiego. Ta ludzka nieświadomość prowadzi do konieczności ciągłego przypominania im o ich języku ojczystym oraz dbania o jego wartość.

Jeszcze inne języki ? jak np. kaszubski, który był zaledwie dialektem języka polskiego ? zyskują znaczenie regionalne i stają się pełnoprawnymi językami urzędowymi używanymi w danej społeczności i na danym terenie.

Już od 4 lat w Poznaniu ? w przededniu Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego ? odbywa się debata językoznawcza, podczas której poruszane są różne zagadnienia związane z polszczyzną i jej różnorodnością. Wszystko zaczęło się w 2017 roku, kiedy Centrum Kultury Zamek w Poznaniu postanowiło przejąć organizację Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego w Polsce i zgromadził ogromną widownię ? wraz z siedmioma znaczącymi w polskim środowisku akademickim i medialnym osobistościami jako panelistami.

Sukces wydarzenia utwierdził organizatorów w przekonaniu, że wydarzenie to odgrywa ważną rolę w polskiej społeczności, i przyczynił się do organizacji drugiej ? rok później ? debaty, następnie trzeciej, w 2019 roku, aż w końcu, kilka dni temu, czwartej.

Tematy poruszane podczas spotkania oscylują wokół wielu zagadnień nurtujących zarówno Polaków jako rodowitych użytkowników polszczyzny, jak i środowisko naukowe, mające na co dzień do czynienia z językiem jako żywym tworem podlegającym badaniom i przekształceniom w związku z pełnionymi funkcjami.

Do tej pory omówione zostały takie zagadnienia, jak ?polszczyzna ludzi myślących?, wzorce polszczyzny, język i demokracja oraz język a wykluczenie. Mówiono o tym, co polszczyznę różnicuje, jak język się zmienia, co wpływa na zmiany znaczeń różnych słów, kim jest językowy autorytet, jaki jest związek języka z polityką i władzą. W końcu ? w jaki sposób, używając języka, różnicujemy samo społeczeństwo, oceniamy je bądź wręcz wykluczamy z niego pewne grupy.

W ostatnich latach pojawiło się wiele debat i wydarzeń mających na celu dyskusję o współczesnej polszczyźnie, wciąż powstają też nowe prace i badania poruszające najnowsze absorbujące nas zagadnienia, np. używanie feminatywów czy dotyczące językowego obrazu świata. Wszystko to sprawia, że nie tylko badacze poloniści, ale i sami użytkownicy języka odczuwają potrzebę zrozumienia, co się dzieje i z jakim językiem mają do czynienia. Przede wszystkim jednak ? jak to, co mówimy, może stanowić o nas jako ludziach żyjących w określonym społeczeństwie.

Wydaje się zatem, że Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego jest czymś więcej niż zwyczajnym dniem ?czegoś? (mamy m.in. Dzień bez Samochodu czy Dzień Kota, które nie mają ogólnopolskiego znaczenia i nie są celebrowane). To dzień, w którym w sposób szczególny uświadamiamy sobie, kim jesteśmy, jak mówimy i przede wszystkim jaki jest nasz obraz świata (wynikający z ukształtowania języka, którym się posługujemy: jego struktury gramatycznej i znaczenia słów).

Mamy nadzieję, że z roku na rok coraz więcej Polaków będzie dostrzegało potrzebę obchodzenia tego święta, aby wyrazić swoją polskość i dbałość o ojczystą mowę.

 

* Fotografie:  M. Kaczyński / CK ZAMEK

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.